Inhoud geven aan de samenkomst, vooraf aan een begrafenis of crematie, als geen geestelijke of nabestaande het woord neemt.
Spreken
Spreken tijdens een uitvaartbijeenkomst heeft de functie van ons te verbinden met elkaar, maar in al onze woorden zijn we altijd beperkt. Of die nu komen van een (geestelijk) voorganger, familieleden of andere betrokkene(n), ze staan altijd voor onze beperktheid in wat we kunnen uiten naar elkaar. Maar juist door het ons zo kwetsbaar opstellen naar elkaar, delen we onze kwetsbaarheid, onze beperktheid. En als dit er toe leidt dat we durven openstaan voor elkaar. Hoe dicht brengt dat ons dan bij elkaar! Want onze woorden staan dan meestal voor ons gevoelsleven.
Het gaat er dus helemaal niet om een perfect verhaal neer te zetten, maar om gewoon te durven delen. Dan is het aan de ander(en) om te durven ontvangen. Meestal maakt het ons zenuwachtig als we in het openbaar moeten spreken. Dan overvalt ons de gedachte ‘wat zullen ze van me denken, zal het wel goed zijn wat ik zeg, wie ben ik dat ik iets te vertellen heb?’
Mensen kunnen heel kritisch zijn naar elkaar, kunnen elkaar makkelijk afbreken. Daar zijn we vaak bang voor maar, als we gewoon blijven bij wat wij vanuit ons hart willen delen met wie dit onvoorwaardelijk wil(len) ontvangen, wie kan hier dan nog in afbreken? Hiervan bewust te zijn maakt de spreker meer ontspannen.
Als er niemand is om het woord te voeren, om inhoud te geven aan de samenkomst dan bied ik graag aan deze taak op mij te nemen. Ik vind het belangrijk dat iemands leven tijdens de uitvaartbijeenkomst tot zijn of haar recht komt. Dat alle aanwezigen erkenning beleven van het leven van die persoon zoals ze die hebben gekend.
Het is ook zo dat ik toch al heel wat tijd met de nabestaande(n) heb doorgebracht voor het bespreken van de uitvaart. Dan komt er al zoveel op mij af van het leven van de overledene, door wat de mensen me vertellen, maar ook door wat ze niet vertellen maar, door hun houding, hun persoon uitdragen. Dat wat hun leven me verteld over de plaats die het leven van de overledene in hun leven had en heeft. Die belangrijke, kostbare momenten dat ik deelgenoot mag zijn van dat leven op van die belangrijke/kwetsbare momenten rond het overlijden. Het is een dankbare taak om daar iets steunend uit te creëren tijdens de uitvaartbijeenkomst.
Het komt ook wel voor dat er een tussenweg gevonden wordt. Dat een of enkele betrokkenen wel iets willen zeggen, maar dan iets persoonlijks, vanuit het hart. En dat ik dan een weergave geef van de levensloop. Of dat ik alleen maar een openings- en welkomstwoord uitspreek en een afsluitend woord verzorg. Soms zelfs dat niet.
Ik houd me aanbevolen om naar voren te treden hoe en wanneer dit gewenst is; van het volledig inhoud en begeleiding geven tot het beperken in alleen maar op de achtergrond de organisatie te verzorgen.
Muziek
Muziek is wat we beleven; het is de hoogste kunstvorm op deze aarde. Er bestaat niets wat zo goed een sfeer kan creëren als muziek. Je kunt er veel steun en kracht door beleven.
Ik heb zelden een uitvaart meegemaakt waar geen muziek aan te pas kwam; of het nu het zingen in een kerk, het afspelen van een cd of het optreden van musici is; het zorgt meestal voor een krachtige beleving van het gevoel, van het diepe gevoel. In een muziekstuk kan een wereld zitten aan voorstelling, gevoel, beleving, het kan je meeslepen ver van het huidige moment.
Op die manier kan muziek een brug slaan tussen verlies en verbondenheid. Het overstijgt het stoffelijke leven en daarmee kan het je weer verbinden met het leven waarvan je afscheid moet nemen.
Daarmee overstijg je het stoffelijke afscheid en blijk je toch verbinding te kunnen leggen met het innerlijke leven. Daar hoef je nooit afscheid van te nemen. En in die zin kan een uitvaart juist de functie krijgen van (opnieuw) (leren) verbinden. Dan komt het verlies in een ander licht te staan; in een licht van (be)leven.